Flawonoidy, flawonoid, kwercetyna, kemferol, luteolina, apigenina, żółte, pospolite barwniki roślinne, Rutinoscorbin, rutozyd, rutyna

INFO

Do działu: BIOCHEMIA →

Flawonoidy - pospolite barwniki roślinne

Flawonoidy to związki produkowane głównie przez rośliny okrytozalążkowe, choć stwierdza się je również w paprociach i u pojedynczych gatunków nagozalążkowych (np. sosny, miłorząb). Są one zlokalizowane najczęściej w kwiatach i w liściach, rzadziej natomiast w owocach i w nasionach.

Barwniki, o których traktuje ten artykuł mają zazwyczaj kolor żółty (po łacinie flavus znaczy: "żółty"). Zdecydowanymi wyjątkami są flawonoidy bezbarwne i antocyjany - podgrupa czerwonych lub niebieskich barwników.
Flawonoidy często występują w roślinach w postaci dobrze rozpuszczalnych w wodzie glikozydów czyli połączeń z jedną lub kilkoma cząsteczkami cukru prostego.

Na dzień dzisiejszy znamy około 7000 różnych rodzajów flawonoidów. Do najbardziej powszechnych w przyrodzie należą: kwercetyna, kemferol i luteolina.

Flawonoidy to bardzo wydajne przeciwutleniacze. Ich działanie na organizm człowieka polega na ochronie przed atakiem aktywnych form tlenu np. na DNA lub LDL.
W pierwszym przypadku zmniejsza się ryzyko wystąpienia mutacji doprowadzających do powstania nowotworu, w drugim - hamowany jest proces narastania blaszek miażdżycowych.
Ponadto, flawonoidy chronią ważną dla komórki witaminę C przed jej nadmiernym utlenieniem.
Obserwuje się również inne efekty pożądane, ale ich wystąpienie zależy już od konkretnego flawonoidu:

uszczelnianie i wzmacnianie naczyń krwionośnych

rozszerzanie naczyń krwionośnych

zapobieganie agregacji płytek krwi

odtruwanie organizmu z jonów metali ciężkich (przez tzw. chelatowanie)

wzmaganie wydalania moczu (diurezy)

Kwercetyna wykazuje działanie przeciwutleniające, zapobiegające agregacji płytek krwi (przeciwzakrzepowe) i przeciwzapalne. Związek ten hamuje aktywność enzymu - hialuronidazy, co objawia się uszczelnieniem naczyń krwionośnych i co za tym idzie - utrudnieniem bakteriom wniknięcia do tkanek organizmu.
Rutozyd (rutyna) - połączenie kwercetyny z dwucukrem złożonym z glukozy i ramnozy, ma również działanie uszczelniające i wzmacniające naczynia krwionośne. Jest on składnikiem popularnego Rutinoscorbinu.
Kemferol i apigenina rozszerzają naczynia krwionośne. Luteolina zwiększa wydalanie moczu i hamuje rozwój reakcji zapalnej.

Wymienione tutaj flawonoidy są bardzo rozpowszechnione w świecie roślinnym, zarówno w postaci wolnej jak i w postaci glikozydów. Na uwagę zasługuje ciekawostka: kemferol stanowi aż 8% suchej masy liścia herbaty.
MACIEJ PANCZYKOWSKI