|
Słownik przyrodniczy
|
Adenina
|
Adenina (6-aminopuryna, A) - zasada azotowa, purynowa, jedna z 4 zasad azotowych wchodzących w skład DNA i RNA. W przypadku DNA, odpowiadającą jej zasadą (komplementarną) na drugiej nici jest tymina (T), a w przypadku 2-niciowego RNA - jest to uracyl (U). Oddziałuje z nimi za pomocą 2 wiązań wodorowych.
Poza tym, adenina jest składnikiem koenzymów NAD i FAD oraz najważniejszego nośnika energii chemicznej w metabolizmie organizmów żywych - ATP.
|
Adrenalina
|
Adrenalina (epinefryna) - amina będąca pochodną aminokwasu - fenyloalaniny. Wydzielana jest przez rdzeń nadnerczy, ciałka przyzwojowe i zakończenia włókien nerwowych układu współczulnego.
Zwana jest hormonem walki i ucieczki, gdyż wydzielana jest w celu szybkiego zmobilizowania organizmu w odpowiedzi na zagrożenie.
Jej działanie objawia się podniesieniem ciśnienia krwi (przyspieszenie bicia serca, skurcz naczyń tętniczych i zwiększenie pojemności wyrzutowej serca), rozszerzeniem oskrzeli i źrenic. Adrenalina rozszerza także naczynia wieńcowe, hamuje wydzielanie soków trawiennych i śliny oraz zmniejsza napięcie mięśni gładkich.
Ponadto, podnosi ona poziom glukozy i kwasów tłuszczowych we krwi, aktywując rozpad glikogenu w wątrobie i tłuszczu w tkance tłuszczowej.
Podawana jest przy reanimacji, a także w napadach astmy oskrzelowej i w przypadku wstrząsu anafilaktycznego.
|
Aflatoksyny
|
Aflatoksyny - grupa 4 skomplikowanych związków organicznych, wytwarzanych przez grzyby z rodzaju kropidlak (przede wszystkim przez kropidlaka żółtego - Aspergillus flavus). Mają działanie rakotwórcze i toksyczne. Wywołują mutacje, które mogą prowadzić do nowotworu (szczególnie wątroby), a także zaburzają proces odczytu informacji genetycznej (transkrypcję).
Grzyby wytwarzające aflatoksynę rozwijają się na produktach spożywczych (szczególnie orzeszkach ziemnych) w warunkach wysokiej wilgotności i podwyższonej temperatury.
|
|