|
Słownik przyrodniczy
|
Chromatyna
|
Chromatyna - postać materiału genetycznego, która występuje w jądrze komórkowym pomiędzy podziałami komórkowymi. Składa się z DNA, histonów i białek niehistonowych.
Chromatyna w formie rozluźnionej to tzw. euchromatyna. Zachodzi w niej intensywny odczyt informacji genetycznej (transkrypcja genów).
Chromatyna w postaci skondensowanej to tzw. heterochromatyna. Jest słabo aktywna transkrypcyjnie.
|
Chromosom
|
Chromosom - osobny pakiet informacji genetycznej, który między podziałami komórkowymi jest mało widoczny i z innymi chromosomami współtworzy chromatynę.
We wczesnych etapach podziału komórkowego ma postać całkowicie skondensowaną i składa się z uporządkowanych struktur helikalnych (solenoidy i supersolenoidy), w skład których wchodzą: DNA, histony i białka niehistonowe.
Chromosom ma kształt bagietki. Jego zakończenia to tzw. telomery, a w jego obrębie istnieje zawsze przewężenie - centromer, do którego, podczas podziału komórki, przyczepia się wrzeciono podziałowe.
Każdy gatunek charakteryzuje specyficzna liczba chromosomów. U człowieka jest ich 46 (23 pary).
|
Chromosomy płciowe
|
Chromosomy płciowe (allosomy, heterochromosomy) - chromosomy, których obecność (lub liczba) determinuje płeć osobnika.
Na przykład, u człowieka - para chromosomów X determinuje płeć żeńską, a para XY - płeć męską. Pozostałe 44 chromosomy (tzw. autosomy) są wspólne dla obydwu płci.
Kobiety tworzą komórki jajowe zawsze z chromosomem X, a mężczyźni - plemniki X lub Y. Zapłodnienie przez plemnik X daje układ XX (dziewczynka), a przez plemnik Y - układ XY (chłopiec).
U ptaków, żab i motyli płeć żeńska ma 2 różne chromosomy (ZW), a płeć męska - dwa te same (ZZ).
|
|