|
Słownik przyrodniczy
|
Dymorfizm płciowy
|
Dymorfizm płciowy - występowanie u jakiegoś gatunku różnicy pomiędzy dorosłą samicą a dorosłym samcem w wielkości, kształcie lub ubarwieniu ciała. Zjawisko to obserwowane jest tylko u niektórych gatunków zwierząt.
Jest silną regułą, że większe rozmiary lub intensywniejsze barwy dotyczą samców, co ma związek z konkurencją między nimi lub z posiadaniem ważnych sygnałów dla samic.
Różnice w ubarwieniu dotyczą bardzo często ptaków (np. gile, kosy, kaczki krzyżówki, cietrzewie), a różnice w kształcie i rozmiarach częściej spotykamy u ssaków (np. goryle, jelenie, lwy).
Dymorfizm płciowy może dotyczyć również zwierząt niżej uorganizowanych, jak: motyle (np. mieniak tęczowiec), chrząszcze (np. jelonek rogacz), obleńce (glista ludzka), itd.
|
Dysocjacja elektrolityczna
|
Dysocjacja elektrolityczna - rozpad cząsteczki chemicznej na jony dodatnie i jony ujemne w rozpuszczalniku, który składa się z cząsteczek mających rejony z przewagą ładunku dodatniego i ujemnego. Klasycznym przykładem takiego rozpuszczalnika jest woda.
Roztwór zdysocjowanego związku chemicznego to tzw. elektrolit. Przewodzi on bardzo dobrze prąd.
Dysocjacji elektrolitycznej ulegają tylko takie cząsteczki, które mają w swej strukturze różne atomy, wokół których gromadzą się przeciwne ładunki.
Przykład: chlorek sodu (NaCl) - pod wpływem wody rozpada się na jony Na+ i Cl-. Rejony ujemne cząsteczek wody przyciągają rejony dodatnie wokół sodu, a rejony dodatnie cząsteczek wody przyciągają rejony ujemne wokół chloru. Następuje rozerwanie wiązania sód-chlor i powstanie przeciwnie naładowanych jonów sodu i chloru, które przechodzą do roztworu, otoczone cząsteczkami wody.
|
Dysproporcjonacja
|
Dysproporcjonacja (dysmutacja) - typ reakcji redukcji-utlenienia, w której uczestniczą dwie takie same cząsteczki (lub jony), z których jedna jest reduktorem tej drugiej i się utlenia, a druga - jest utleniaczem tej pierwszej i się redukuje.
Przykład: 2 jony manganianowe (6 stopień utlenienia manganu) → jeden z nich zostaje utleniony przez drugi do nadmanganianu (7 stopnień utlenienia manganu), a zarazem drugi z nich zostaje zredukowany przez ten pierwszy do dwutlenku manganu (4 stopień utlenienia manganu).
|
|